Tác động môi trường của nông nghiệp theo tập quán

Sự gia tăng mạnh mẽ trong sản xuất lương thực toàn cầu trong những thập kỷ gần đây đã khiến môi trường phải trả giá đắt. Một nửa diện tích đất có thể ở được hiện được sử dụng cho nông nghiệp. Kết quả của sự tăng trưởng nhanh chóng trong sản xuất nông nghiệp, một phần ba diện tích rừng che phủ toàn cầu đã bị mất trong thế kỷ trước và 20 phần trăm diện tích rừng đứng đã bị suy thoái từ năm 1990 đến năm 2015. Hình 1 (Figure1) cho thấy sự thay đổi thực hàng năm của rừng. ở các vùng khác nhau từ năm 1990 đến năm 2020. Con số cho thấy tốc độ suy giảm diện tích rừng hàng năm đặc biệt rõ rệt ở Nam Mỹ và Châu Phi trong giai đoạn này. Hậu quả trực tiếp của việc phá rừng là mất đa dạng sinh học. Việc chuyển đổi môi trường sống tự nhiên sang đất nông nghiệp đã đóng góp 60-70% tổng mất mát đa dạng sinh học trong giai đoạn này.

Việc sử dụng các nguồn nước ngọt toàn cầu đã tăng gần gấp sáu lần so với thế kỷ trước, hơn hai lần so với tốc độ tăng dân số trong cùng thời kỳ (xem Figure 2). Nông nghiệp chiếm khoảng 70% lượng nước ngọt rút toàn cầu. Tỷ lệ này cao nhất ở Nam Á, đạt 90%. Nhiều quốc gia Trung Đông, Bắc Phi và Nam Á có mức độ căng thẳng về nước cao do các mô hình tiêu thụ nước sử dụng nhiều tài nguyên. Ví dụ, các nước như Ấn Độ, Iran, Libya, Pakistan, Ả Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đang khai thác quá mức từ các nguồn nước mặt hoặc nước ngầm hiện có.

Tăng trưởng nông nghiệp cũng được thúc đẩy bởi việc sử dụng nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu tổng hợp, theo thời gian đã làm xói mòn chất lượng đất canh tác. Việc sử dụng phân bón hóa học trên toàn cầu đã tăng từ khoảng 12 triệu tấn năm 1961 lên hơn 110 triệu tấn năm 2018. Việc sử dụng phân bón cho mỗi ha đã tăng lên ở khắp các khu vực đang phát triển, với mức tăng trưởng lớn nhất ở châu Á, dẫn đầu là Trung Quốc và Ấn Độ (xem Figure 3) ở thành những nguồn chính gây ô nhiễm nước.

Những thay đổi trong nông nghiệp và sử dụng đất chiếm khoảng 31% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, khiến ngành này trở thành một yếu tố đóng góp chính vào biến đổi khí hậu. Theo IPCC, nếu không có những thay đổi đối với hệ thống lương thực và cách tiêu dùng không bền vững hiện nay, lượng khí thải CO2 liên quan đến thực phẩm có thể tăng gấp đôi vào năm 2050.

Linear economy: Kinh tế đường thẳng; Raw Materials: Nguyên vật liệu; Production: sản xuất; Use: sử dụng; Residual Waste: chât thải còn lại.

Circular economy: kinh tế vòng tròn (tuần hoàn); recycling: tái chế; Sustainable production: sản xuất bền vững; Sustainable use: sử dụng bền vững

Mục đích của nông nghiệp vòng tròn

Nông nghiệp theo quy trình tập trung vào việc sử dụng một lượng tối thiểu các yếu tố đầu vào bên ngoài, đóng các vòng dinh dưỡng, tái tạo đất và giảm thiểu tác động đến môi trường (xem Figure 4). Nếu được thực hiện trên diện rộng, nông nghiệp theo quy mô tròn có thể làm giảm nhu cầu tài nguyên và dấu ấn sinh thái của nông nghiệp. Nó cũng có thể giúp đảm bảo giảm sử dụng đất, phân bón hóa học và chất thải, giúp giảm lượng khí thải CO² toàn cầu. Ở Châu Âu, người ta ước tính rằng cách tiếp cận vòng tròn đối với hệ thống lương thực có thể giảm 80% việc sử dụng phân bón hóa học (Quỹ Ellen MacArthur, 2016).

Trong nền kinh tế vòng tròn, việc tái sử dụng và tái chế vật liệu không chỉ là một bước riêng để khép lại vòng tròn, mà còn là một phần tích hợp của các lựa chọn được thực hiện trong giai đoạn sản xuất và sử dụng. Các mũi tên nhỏ trong Hình 4 quay vòng trở lại sản xuất bền vững và sử dụng bền vững đại diện cho các quá trình này. Trong nông nghiệp vòng tròn, đây có thể là việc sử dụng phân làm phân hữu cơ và sử dụng nước thải trong tưới tiêu.

Nông nghiệp vòng tròn không phải là một khái niệm mới và đã được thực hành rộng rãi bởi các xã hội tiền công nghiệp. Tuy nhiên, nó đã bị gạt sang một bên bởi canh tác hiện đại dựa trên quy mô lớn, độc canh và thâm canh cao, thường chủ yếu tập trung vào việc tối đa hóa lợi nhuận hơn là bảo vệ môi trường. Mô hình kinh doanh của các công ty nông nghiệp quy mô lớn, chuyên môn hóa nhìn chung không phù hợp với nông nghiệp vòng tròn. Việc chuyển sang nông nghiệp sản xuất theo vòng tròn đòi hỏi phải chú trọng nhiều hơn đến việc thúc đẩy chăn nuôi quy mô nhỏ, được duy trì trong các phương thức canh tác hữu cơ, hỗn hợp và nông lâm kết hợp. Nền nông nghiệp thông tư với sản xuất đa dạng hơn đi kèm với sức khỏe và dinh dưỡng tốt hơn, trái ngược với sản xuất độc canh hướng vào xuất khẩu thường dẫn đến tình trạng mất an ninh lương thực gia tăng.

Nông nghiệp theo quy trình cũng thâm dụng lao động hơn so với canh tác thông thường, mang lại chiến lược kích thích nền kinh tế ở các vùng nông thôn. Do đó, việc áp dụng các phương thức canh tác theo vòng tròn có thể góp phần quan trọng vào việc xóa đói giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực và tạo ra các cơ hội việc làm mới, đặc biệt là cho phụ nữ nông thôn. Theo FAO, phụ nữ chiếm 48% việc làm nông nghiệp ở các nước thu nhập thấp, nhưng phải đối mặt với những khó khăn lớn hơn nam giới trong việc tiếp cận các nguồn lực và dịch vụ sản xuất, công nghệ, thông tin thị trường và tài sản tài chính. Trong khi canh tác thông thường đòi hỏi nguồn vốn đáng kể để mua hạt giống, phân bón và thuốc trừ sâu đắt tiền, thì việc áp dụng các phương thức canh tác nông nghiệp theo vòng tròn có thể giảm bớt rào cản đối với phụ nữ khi tham gia lĩnh vực này vì nó đòi hỏi ít đầu vào hơn.

 Thực hành nông nghiệp tuần hoàn (vòng tròn)

Trong nông nghiệp tuần hoàn, tất cả các bước của hệ thống thực phẩm từ trồng trọt, thu hoạch, đóng gói, chế biến, vận chuyển, tiếp thị, tiêu thụ và xử lý thực phẩm đều được thiết kế nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững. Sự kết hợp giữa trồng trọt và chăn nuôi hỗn hợp và canh tác hữu cơ, nông lâm kết hợp tái chế nước và tái sử dụng nước thải, là yếu tố chính của mô hình nông nghiệp vòng tròn nhằm giảm phát thải CO², sử dụng tài nguyên thiên nhiên hiệu quả hơn và cắt giảm đáng kể việc sử dụng đầu vào.

Chăn nuôi hỗn hợp

Nông nghiệp sản xuất theo quy trình liên kết chặt chẽ với khái niệm trồng trọt-chăn nuôi hỗn hợp. Ví dụ, canh tác hỗn hợp có thể ngụ ý việc chuyển từ nông nghiệp đơn vụ sang trồng nhiều loại cây trồng phụ thuộc lẫn nhau trong đó việc canh tác một loại cây này tạo điều kiện thuận lợi cho những người khác trên cùng một mảnh đất. Đa dạng cây trồng trở thành một phương pháp hữu hiệu để giảm đầu vào, quản lý độ phì nhiêu của đất và tăng cường khả năng phục hồi, và việc sản xuất kết hợp các loại cây trồng và cây họ đậu khác nhau có thể nâng cao năng suất một cách bền vững. Canh tác hỗn hợp kết hợp trồng trọt với chăn nuôi mang lại nhiều cơ hội để phát triển nông nghiệp vòng tròn. Ví dụ, việc sử dụng thức ăn chăn nuôi và phân được sản xuất trong nước thay vì nhập khẩu và phân bón hóa học, có thể góp phần giảm lượng khí thải CO² trong nông nghiệp. Mục tiêu là tận dụng sức mạnh tổng hợp tồn tại giữa cây trồng và vật nuôi để tạo ra một hệ thống lương thực vòng tròn.

Các phương thức canh tác hỗn hợp, mặc dù mang lại nhiều lợi ích, ngày càng bị thay thế bởi các hệ thống nông nghiệp chuyên môn hóa cao. Ở Châu Âu, Chính sách Nông nghiệp Chung đã khuyến khích nông dân mở rộng và chuyên môn hóa sản xuất nông nghiệp của họ. Tuy nhiên, các nghiên cứu về nông nghiệp châu Âu đã chứng minh những lợi thế tiềm năng về môi trường và kinh tế của việc trồng trọt-chăn nuôi hỗn hợp trong các hệ thống chuyên môn hóa như vậy (Ryschawy và những người khác, 2012). Các trang trại trồng trọt-chăn nuôi hỗn hợp có chi phí thấp hơn, ít nhạy cảm hơn với sự biến động của thị trường và giá cả, và dẫn đến mức độ ô nhiễm nitơ thấp hơn. Mặc dù bối cảnh là vấn đề – và có sự khác biệt trong các hệ thống canh tác hỗn hợp – những cách tiếp cận như vậy có thể đảm bảo phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững hơn.

Nông nghiệp hữu cơ

Canh tác hữu cơ là một yếu tố quan trọng khác của nông nghiệp vòng tròn, phấn đấu loại bỏ sự phụ thuộc vào phân bón hóa học, thuốc trừ sâu và nhựa. Nông nghiệp hữu cơ cũng thường sử dụng nhiều lao động hơn, do đó mang lại cơ hội việc làm và phát triển ở nông thôn. Giảm sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón cũng có ý nghĩa về giới. Ở nhiều nơi trên thế giới, xử lý thuốc trừ sâu được coi là nhiệm vụ của nam giới, do đó, canh tác hữu cơ không dùng thuốc trừ sâu có thể thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào nông nghiệp (Meemken và Qaim, 2018).

Năng suất trong nông nghiệp thông thường trước đây cao hơn so với canh tác hữu cơ, nhưng sự chênh lệch này đã giảm trong những năm gần đây. (Robertson và những người khác, 2004). Trong các điều kiện và thực tiễn quản lý nhất định và đối với các nhóm cây trồng như lúa, đậu tương, ngô và cỏ ba lá, canh tác hữu cơ đã gần phù hợp với các hệ thống nông nghiệp thông thường về sản lượng và yêu cầu đất đai (Reganold và Wachter, 2016). Các kỹ thuật như canh tác luân canh, trồng cây che phủ, trồng đa canh và xen canh trong các hệ thống hữu cơ làm giảm năng suất và chênh lệch sử dụng đất hơn nữa (Ponisio và những người khác, 2015).

Tổng cộng 72,3 triệu ha được quản lý hữu cơ vào năm 2019, so với 11 triệu ha năm 1999. Mặc dù tăng trưởng nhanh, vẫn còn nhiều trở ngại đối với việc áp dụng rộng rãi hơn sản xuất nông nghiệp hữu cơ từ các lợi ích được giao và các chính sách hiện hành; thiếu thông tin và kiến ​​thức; cơ sở hạ tầng yếu kém; cũng như những quan niệm sai lầm và thành kiến ​​văn hóa. Sản xuất nông nghiệp hữu cơ cũng ít chịu sự nghiên cứu và đầu tư của nhà nước và tư nhân hơn so với các hoạt động nông nghiệp thông thường, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

Tuy nhiên, một số quốc gia đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng để phát triển nông nghiệp hữu cơ. Bhutan đã đặt mục tiêu trở thành quốc gia 100% hữu cơ đầu tiên trên thế giới. Sikkim, một bang ở đông bắc Ấn Độ đã quản lý để chuyển sang chế độ hữu cơ 100% vào năm 2016 bằng cách loại bỏ dần phân bón hóa học và thuốc trừ sâu, cũng như cấm bán và sử dụng thuốc trừ sâu hóa học. Năm 2010, Đan Mạch đã thông qua một kế hoạch hành động để khuyến khích nông nghiệp và tiêu dùng hữu cơ và quốc gia này hiện có thị phần cao nhất của các sản phẩm này trên thế giới là 10%, với gần 80% người Đan Mạch mua thực phẩm hữu cơ.

Nông lâm kết hợp

Nông lâm kết hợp, được định nghĩa là trồng cây kết hợp với hoa màu hoặc đồng cỏ, là một phần không thể thiếu của nông nghiệp vòng tròn. Trồng cây có thể giúp khôi phục đa dạng sinh học trong cảnh quan nông nghiệp đồng thời tăng độ phì nhiêu của đất bằng cách tăng cường tích lũy chất hữu cơ từ tự nhiên mục nát. Nông lâm kết hợp cũng có thể làm cho nông nghiệp trở nên vòng tròn hơn bằng cách giảm sự phụ thuộc vào phân bón hóa học và thuốc trừ sâu. Vì nông lâm kết hợp làm giảm nhu cầu đầu vào, nông dân nữ thường có ít nguồn tài chính hơn và khả năng tiếp cận tín dụng hạn chế sẽ dễ dàng tiếp cận hơn, điều này có thể mang lại cơ hội mới cho việc trao quyền cho phụ nữ trong nền kinh tế nông thôn. Ngoài ra, việc lấy củi và thức ăn gia súc chủ yếu là nhiệm vụ của phụ nữ ở các vùng nông thôn trên khắp thế giới. Nông lâm kết hợp làm cho những sản phẩm này có sẵn trong trang trại và do đó giảm thời gian của phụ nữ cho các hoạt động đó, điều này có thể góp phần nâng cao vị thế của họ.

Kết hợp nông lâm kết hợp với chăn nuôi tạo cơ hội cho việc áp dụng nông nghiệp vòng tròn với tác động sinh thái thấp hơn. Nhiều nông hộ nhỏ chăn nuôi gia súc, và họ thường sử dụng sinh khối phụ phẩm cây trồng làm thức ăn gia súc, điều này làm giảm độ che phủ của đất. Tuy nhiên, với việc trồng cây trong trang trại của họ, có nhiều sinh khối hơn để đáp ứng nhu cầu chăn nuôi và duy trì độ che phủ của đất liên tục. Nông lâm kết hợp cũng có thể làm giảm nhu cầu phủ nhựa bằng cách tận dụng lá và các loại thực vật khác làm chất hữu cơ.

Từ góc độ kinh tế, nông lâm kết hợp có thể đảm bảo các sản phẩm đa dạng hơn và một nguồn thu nhập đáng tin cậy hơn cho nông dân. Ở Zambia, các hệ thống canh tác tích hợp cây với cây ngô có năng suất và lợi nhuận trung bình cao hơn so với các hệ thống sử dụng phân bón hóa học (FAO, 2016). Tương tự, ở các vùng đất khô hạn ở Tây Phi, nông dân ở Burkina Faso, Ghana, Niger và Senegal, đã tái tạo sự phát triển của cây và đa dạng hóa sản xuất như một phần của các sáng kiến ​​nông lâm kết hợp (Reu, Tappan và Smale, 2009). Kinh nghiệm gần đây của Kenya trong việc tăng cường nông lâm kết hợp để chống lại biến đổi khí hậu được thảo luận ngắn gọn trong nghiên cứu điển hình dưới đây.

Có những trở ngại về chính sách và công nghệ đối với việc áp dụng nông lâm kết hợp mặc dù mang lại nhiều lợi ích. Vấn đề sở hữu đất là trọng tâm để nhận ra tiềm năng của nông lâm kết hợp, và nhiều sáng kiến ​​đã thất bại vì nông dân có ít đất đai. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng khả năng nông dân đầu tư vào nông lâm kết hợp tăng lên nếu họ có quyền sở hữu lâu dài và an toàn trên một diện tích đất đủ lớn. Điều này là do thời gian dài cần thiết để cây trưởng thành và bắt đầu tạo thu nhập (FAO và ICRAF, 2019).

Tái chế nước và sử dụng nước thải

Tái chế và tái sử dụng nước tưới là một phần quan trọng của quản lý nước nông nghiệp theo vòng tròn. Việc sử dụng nước thải trong nông nghiệp có khả năng tưới thêm 40 triệu ha hoặc 15% tổng diện tích đất được tưới. Tái sử dụng nước thải cho các mục đích nông nghiệp có thể giảm thiểu ô nhiễm, đảm bảo tiết kiệm nước hơn và cung cấp thêm nguồn lực cho các tầng chứa nước. Maroc là một trong những quốc gia hiện đang mở rộng quy mô sử dụng nước thải cho tưới tiêu nông nghiệp, như được thảo luận trong nghiên cứu điển hình dưới đây. Nếu được xử lý thích hợp và áp dụng an toàn, nước thải sẽ là nguồn cung cấp nước và chất dinh dưỡng quý giá, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng cũng như cải thiện sinh kế. Ví dụ, chăn nuôi tạo ra một lượng đáng kể nước thải, rất giàu chất hữu cơ và chứa các chất dinh dưỡng quan trọng đối với nông nghiệp. Phụ nữ cũng bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi việc thiếu xử lý nước thải đầy đủ hơn nam giới do họ tiếp xúc nhiều hơn với nguồn nước không an toàn ở cấp hộ gia đình.

Hệ thống dòng chảy hồi lưu nơi thoát nước và tưới tiêu dư thừa được dẫn trở lại mạng lưới thủy lợi cũng là một yếu tố không thể thiếu của nông nghiệp sản xuất theo quy trình. Tuy nhiên, các nhà máy tái chế nước thường sử dụng nhiều năng lượng và tạo ra bùn thải khó loại bỏ. Các công nghệ mới hơn có thể giảm bớt vấn đề này bằng cách phát triển các sản phẩm phụ từ bùn thải mới thúc đẩy quá trình tái chế với chi phí năng lượng bằng không bằng cách thu hồi khí sinh học. Khí sinh học, một sản phẩm phụ của quá trình xử lý, có thể được sử dụng để bù đắp năng lượng tiêu thụ của cơ sở. Những tiến bộ này mang lại những cơ hội mới không chỉ để khép lại vòng tuần hoàn của nước mà còn để giảm lượng khí thải carbon, chi phí năng lượng và các chất gây ô nhiễm môi trường.

Các chính sách thúc đẩy nông nghiệp vòng tròn

Việc áp dụng nông nghiệp vòng tròn nhằm giải quyết những lo ngại ngày càng tăng về tính không bền vững của sản xuất lương thực toàn cầu, sự tàn phá đất, mất đa dạng sinh học và cạn kiệt, suy thoái và ô nhiễm tài nguyên nước và đất. Mục tiêu là để trang trại với thiên nhiên hơn là chống lại nó. Việc áp dụng các thực hành vòng tròn ở các vùng nông thôn chỉ khả thi nếu được bổ sung bởi những thay đổi khác tác động đến nhu cầu tổng thể trong hệ thống thực phẩm ở cấp độ thành thị và quốc gia như giảm lãng phí thực phẩm, thay đổi chế độ ăn uống và sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho thực phẩm hữu cơ Mỹ phẩm. Cần có một bộ chính sách, công nghệ và thể chế toàn diện để thúc đẩy việc áp dụng các thực hành nông nghiệp vòng tròn ở các vùng nông thôn, bao gồm những điều sau đây:

Đầu tư vào công nghệ và nghiên cứu cho nông nghiệp vòng tròn.

Việc chuyển đổi sang nông nghiệp vòng tròn không nên được coi là quay trở lại với các tập quán trước đây, mà là một cách để canh tác với thiên nhiên, đồng thời tích cực sử dụng các tiến bộ khoa học, sáng tạo và công nghệ mới. Các chính sách công đặt giá trị cao vào việc sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên có thể khuyến khích nông dân sản xuất nhỏ áp dụng công nghệ mới trong các lĩnh vực như tưới nhỏ giọt, nông nghiệp chính xác, thu hoạch nước mưa và năng suất cây trồng. Điều quan trọng nữa là phải phát triển các công nghệ mới để khép kín vòng tuần hoàn của nước và tiến tới tái chế nước với chi phí năng lượng bằng không. Nghiên cứu nông nghiệp cũng có thể tập trung vào việc cho phép nông dân sản xuất nhỏ áp dụng các công nghệ này cũng như thu hẹp khoảng cách năng suất giữa canh tác hữu cơ và thông thường.

Tăng cường các thể chế và khuyến khích để thúc đẩy nông nghiệp vòng tròn (Tuần hoàn)

Các thể chế và khuyến khích như hiệp hội người sử dụng nước và các quyền sử dụng đất và nước được đảm bảo là rất quan trọng để khuyến khích nông dân sản xuất nhỏ áp dụng các thực hành nông nghiệp theo vòng tròn. Điều này bao gồm việc phụ nữ được tiếp cận đầy đủ với đất nông nghiệp thông qua các quyền sở hữu an toàn.

Các chính sách hiện hành cũng có thể được xem xét lại nhằm loại bỏ các khoản trợ cấp trong nông nghiệp, năng lượng và giao thông, vốn làm suy yếu việc sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên. Các khoản trợ cấp khuyến khích việc sử dụng quá mức nước, năng lượng và phân bón cũng có thể bị loại bỏ hoặc loại bỏ dần, với số tiền tiết kiệm được đầu tư vào nghiên cứu nông nghiệp, cải thiện quản lý sử dụng đất và nước, hỗ trợ thu nhập bù đắp cho nông dân nhỏ và trợ cấp thông minh có mục tiêu để đạt được các mục tiêu cụ thể thực hành nông nghiệp vòng tròn. Ví dụ, trợ cấp có thể được chi trả với điều kiện nông dân áp dụng phương pháp quản lý độ phì đất hữu cơ dễ kiểm chứng, phương pháp này sẽ hấp thụ một lượng carbon đáng kể.

Tăng cường hợp tác quốc tế

Do tác động đáng kể của nông nghiệp và sản xuất lương thực đối với xã hội và môi trường, trên phạm vi quốc gia và toàn cầu, tất cả các quốc gia đều có lợi ích chung trong việc áp dụng nguyên tắc tuần hoàn trong lĩnh vực này. Nông dân sản xuất nhỏ cần được cải thiện khả năng tiếp cận công nghệ và kỹ năng mới, có thể được tạo điều kiện thông qua hợp tác quốc tế để chuyển giao công nghệ và phát triển năng lực. Hợp tác quốc tế cũng có thể thúc đẩy nông nghiệp tuần hoàn bằng cách thiết lập các quy chuẩn và tiêu chuẩn chung về quản lý và giảm thiểu chất thải, thực hành thu mua bền vững, chuỗi giá trị nông nghiệp và báo cáo về thất thoát và lãng phí lương thực. Nhiều nước đang phát triển cũng cần sự hỗ trợ quốc tế để đầu tư cơ sở hạ tầng quy mô lớn. Với tầm quan trọng ngày càng tăng của việc thúc đẩy chuỗi giá trị bền vững trong hệ thống thực phẩm, hợp tác toàn cầu là cần thiết để tránh cuộc chạy đua xuống đáy về các tiêu chuẩn và bảo vệ môi trường. Đại dịch COVID-19 cũng đã thúc đẩy các quốc gia xem xét các chuỗi giá trị hàng hóa và dịch vụ thiết yếu ngắn hơn và mang tính địa phương hơn, đặc biệt là đối với sản xuất cây nông nghiệp, do đó thúc đẩy nhu cầu hợp tác quốc tế tăng cường để nâng cấp kỹ năng công nghệ, tài chính và tiếp thị và các dịch vụ mở rộng khác.

Vo Hoang Nguyen